---

1 Waarom dat tikje?

Vraag:
Ik merk dat mahjongspelers altijd een tikje met hun steen op tafel geven, als ze een steen van de muur hebben gepakt. Waarom doen ze dat? Het staat niet in de regels.

Antwoord:
Dat tikje met een steen op tafel is een hoorbaar teken dat de beurt is overgegaan van de ene naar de andere speler. Zit je nog te peinzen over de weggelegde steen, dan kun je nu nog snel ‘Wacht’ roepen en vragen om ietsje meer bedenktijd.
Het tikje is niet verplicht maar wel prettig voor je medespelers. Het helpt bij de concentratie en het geeft het ritme van het spel aan, zeker als in een vlot tempo wordt gespeeld.

---

2 Ruzie over heersende wind

Vraag van Eidee van Luinen:
Ik heb een vraag. Kun je me uitleggen hoe de wisseling van de heersende wind gaat? We hebben daar steeds ruzie over en niemand weet eigenlijk precies hoe het gaat.

Stel dat Oost een ronde heeft gedaan (gestart met Jan) en door zou moeten naar de oorspronkelijke startplaats: Jan,. Dan wordt Zuid heersend en slaat Jan een keer over met heersen (want dat is hij al geweest), omdat degene naast hem, die Zuid is, nu heerser wordt?
Iemand beweert dat Oost blijft heersen en dat Zuid erbij komt als heersende wind. Ik geloof dat niet. Zou je hier een overzichtelijk antwoord op kunnen geven? Bij voorbaat bedankt en met groet.

Antwoord van Jelte Rep:
Als Jan opnieuw Oost wordt, dan is één ronde gespeeld en begint de tweede ronde. Er verandert niet veel, alleen in deze ronde is Zuid de heersende wind in plaats van Oost. Bij het begin van deze Zuidenronde is Jan Oost en betaalt en ontvangt dubbel.

Oost betaalt en ontvangt tijdens het hele spel altijd dubbel, dus ongeacht welke ronde.
De heersende wind verandert per ronde.

Heeft Zuid in de tweede ronde (de ronde van de Zuidenwind) een pung/kong van zuidenwinden dan claimt hij daarvoor twee verdubbelingen: 1 voor heersende wind en 1 voor eigen wind.
Heb ik het zo duidelijk uitgelegd? Ik hoop het, want bij mahjong past geen ruzie. Het is immers geen bridge!

Eidee van Luinen: Haha we hebben geen echte ruzie hoor, maar altijd een punt van gekibbel. Het is nu duidelijk, dank je wel voor je antwoord.

Zie verder: Het Nieuw Mahjong Boek, pagina 24.

---

3 Hoeveel bedenktijd heb je?

Vraag:
Hoe lang mag je nadenken voordat je een steen weglegt?

Antwoord:
Mahjong is een gezelschapspel, dat je samen speelt met vrienden. Ben je in een lastige situatie geraakt, dan zullen zij het niet erg vinden als je wat langer nadenkt. Maar doe je het steeds, dan gaan je vrienden zich vervelen, gaat de concentratie op de loop en wordt het spel saai en vervelend. Dus doe het niet te pas en te onpas.

Ervaren spelers gebruiken niet langer dan 2 seconden bedenktijd. Hebben ze meer tijd nodig, dan vragen ze een time-out.
Er zijn geen regels die de hoeveelheid denktijd reguleren. Zou dat wel zo zijn, dan zou er niet gespeeld kunnen worden zonder een scheidsrechter die voortdurend loopt te klokken. Je zult ervaren dat hoe meer je speelt, hoe vlotter je speelt en hoe leuker dat is.

---

4 Huisregels kunnen ook leuk zijn

Jelte Rep:
Merkwaardigerwijs is mahjong zeer rijk aan huisregels, die door de spelers fanatiek beleden en verdedigd worden. Als je ruzie wilt hebben, moet je eens proberen die regels af te doen als onzin en als gevaarlijke afwijkingen van de ware leer. Doe het niet, want die huisregels zijn vaak heel leuk, maken het spel persoonlijker en voegen nog meer magie en mysterie toe aan het Spel van de Duizend Wonderen.

In Het Nieuw Mahjong Boek komen die huisregels slechts zijdelings ter sprake. Ik heb gekozen voor de Nederlandse Toernooi Spelregels, die zijn opgesteld door mahjongspelers en clubs uit het hele land omdat we graag eens met z’n allen mahjong wilden spelen zonder ruzie te krijgen over de spelregels. Dat was geen makkelijke klus, want er waren heel wat van de heilige huisregels te slechten. Maar het was nodig. Je kunt alleen met elkaar mahjong spelen als je het vooraf eens bent over de spelregels en er later niet aan gaat tornen.

‘Maar zo spelen wij het helemaal niet’, klagen cursisten op mijn lessen vaak. ‘Blijf vooral spelen zoals je zelf wilt’, antwoord ik dan, ‘maar dit zijn de landelijke regels, waarmee je buitenshuis altijd terecht komt.’ Meestal draaien die cursisten op den duur wel bij en zien ze in dat die landelijke regels een goede en spannende balans aan het spel brengen. ‘Thuis mag je doen wat je wilt’, zeg ik dan mild.


Naar aanleiding van die media-aandacht vroeg ik Cootje Koomen welke variant ze speelden. Zij moest hartelijk lachen en schreef: ‘Wij hebben onze eigen Castricumse huiskamers variant!’


Kennelijk krijg je bij de regels van Cootje geen punten voor Winnende steen zelf getrokken.
Bij de NTS-regels is winnen met slechts 0 punten toch wel lastig. Je krijgt al gauw 2 punten voor Winnende steen enig mogelijke steen, Winnende steen voltooit paar en als je sluitpaar bestaat uit Draken, Eigen wind of Heersende wind.
Dat geldt allemaal niet in Castricum. Ze hebben hun eigen regels en die zijn zeker niet onaardig. Het gaat vooral om het vermaak en de gezelligheid.

Cootje: ‘Het wordt gewaardeerd om wat Chinese sfeer toe te voegen, bij voorbeeld als iemand op de wu-stoel (geluksstoel) zit. Dan wordt dat de favoriete stoel voor de week erna. Verder houd ik een tombola op de laatste keer voor Kerstmis en de laatste keer van het seizoen. De artikelen op de tafel moeten goedkoop blijven, circa 5 à 6 euro. Mijn man en ik zoeken ‘s zomers op rommelmarkten naar Chinese artikelen en ook heb ik op voorraad de boeken van Rechter Tie. De tombolatafel wordt aangevuld met zelfgemaakte jam en redelijke artikelen van anderen. Wat overblijft gaat naar de kringloopwinkel. Dit alles met een drankje en een hartig hapje.’

Mahjong is het spel van duizend wonderen, maar dus ook van duizend geneugten!

---

5 Enig mogelijke steen of enig mogelijke plaats? Dubbelschoon of Zeer schoon?

Vraag:
Je boek wijkt op twee plaatsen af van de puntenkaart van de NMB, constateert Jan Keevel, de coming man in het Nederlandse mahjongwereldje.
‘Wat is de waarheid?’, vraagt Jan Keevel zich af.

1) "Je schrijft dat je 2 punten krijgt voor de winnende steen als die de enig mogelijke steen is, de NMB-puntenkaart zegt enig mogelijke plaats."

Dit is het antwoord van auteur Jelte Rep:

We spelen met stenen (niet met gaten). Dus Enig mogelijke steen.


2) "Je hebt het over Dubbelschone Tweelingen van één kleur, de NMB-puntenkaart over Zeer Schone Tweelingen niet in één kleur".

Jelte Rep: ‘Zeer schoon vind ik een verwarrende en overbodige term.
Het gaat hier om Tweelingen van één kleur en alleen Enen en Negens, plus troefstenen. Je krijgt daarom twee verdubbelingen: 1 voor schoon spel (kleur) en 1 voor schoon spel (hoekstenen). Ik prefereer de term Dubbelschoon, die aan duidelijkheid niets te wensen overlaat. Zeer schoon vind ik meer een kreet voor wasmiddelen.

---

6 Bloeiende Bloesem

Vraag van Herman van den Berg:
Beste Jelte,
Ondanks dat ik mahjong heb geleerd van een uitstekende leermeester, blijkt nu dat ik wellicht niet goed heb opgelet tijdens de wijze lessen van deze leermeester.
De volgende situatie heeft zich voorgedaan:
Ik heb mahjong door een kong-op-kong met een kringen-5.
Hoeveel verdubbelingen krijg ik door deze kong-op-kong?

O.b.v de spelregels zie ik de volgende opties:

1. Ik heb een kong, pak een willekeurige vervangende steen van de dode muur en bereik hiermee mahjong.
   Ik krijg dan één extra verdubbeling;
2. Ik heb een kong, pak een kringen-5 als vervangende steen van de dode muur en bereik hiermee mahjong.
   Ik krijg dan in plaats van één extra verdubbeling, drie extra verdubbelingen;
3. Ik heb een kong, pak een willekeurige vervangende steen van de dode muur, heb hier weer een kong mee en met de volgende vervangende steen bereik ik hiermee mahjong.
   Ik krijg dan twee extra verdubbelingen (kong-op-kong);
4. In de situatie dat de tweede vervangende steen kringen-5 is, zou ik zeggen twee verdubbelingen voor kong-op-kong en twee extra verdubbelingen voor de kringen-5.
   Of pluk je geen pruimenbloesem van het dak bij kong-op-kong?

Wat is jouw mening hierover?

Antwoord van Jelte Rep:
Beste Herman,
Volgens mij (en de spelregels) krijg je vijf verdubbelingen in de door jou geschetste situatie.

• Kong-op-kong geeft twee verdubbelingen.
• De kong met de bloeiende pruimenbloesem, kringen-5 dus, geeft drie verdubbelingen.

Dat is dus samen vijf maal verdubbelen.

E.e.a. is in maart 2022 herbevestigd door Jelte Rep:
Enerzijds een beloning voor OF kong met de bloeiende bloesem OF kong op kong
Anderzijds een beloning voor EN pruimenbloesem van het dak plukken EN kong op kong
Dus:
Enerzijds krijg je een beloning  voor:
OF je maakt Bloeiende Bloesem = 1 verdubbeling
OF je maakt het nog mooier: Kong op kong = 2 verdubbelingen
(Kong op Kong is een overtreffende trap van Bloeiende Bloesem)

Anderzijds krijg je goddelijke beloningen voor:
EN pruimenbloesem van het dak plukken (3x) EN kong op kong (2x) = in totaal 5 verdubbelingen.

---

7 Geraffineerd dubbelspel

Jelte Rep:
‘Mahjong’, roept Hans en steekt triomfantelijk de winnende steen omhoog, die hij van de muur getrokken heeft.
Het is bamboe-6.
‘En een heel mooi mahjong,’, voegt hij er grijzend aan toe, ‘Zuivere Tweelingen!’
Ik baal twee keer. Als ik die bamboe-6 had getrokken had ik mahjong gemaakt. En ik ben Oost, moet dus dubbel betalen. Twee keer 1000 punten dus.


Zuivere Tweelingen: 1000 punten

Maar Hans begint te aarzelen.
‘Nee, wacht ’s even …’
Hij begint zijn stenen te verschuiven tot nieuwe reeksen.
‘Ik denk dat ik zo meer punten heb!’
Ik baal opnieuw, want jawel: hij heeft nu nog meer punten.


Verborgen spel: 1536 punten

Tel maar na:

Mahjong	20
Zelf gepakt	2
Enig mogelijke steen	2
Score	24 punten
Zuiver spel	3 verdubbelingen	192
Verborgen schat	2 verdubbelingen	768
4 chows	2 verdubbelingen	1536 punten

Dat geschuif kost mij dus nog eens ruim duizend punten! Geweldig gezien, Hans!

Het mahjongspel wordt niet voor niets het Spel van de Duizend Wonderen genoemd. Er kan vaak veel meer dan je aanvankelijk denkt.
Verval tijdens het spelen niet in routine maar blijf geconcentreerd en attent op wat iedere nieuwe steen aan mogelijkheden biedt.

---

8 Spelen met z'n drieën

Jelte Rep:
De spelregels voor klassiek mahjong zijn officieel vastgelegd en worden streng bewaakt door de Nederlandse Mahjong Bond. Aan die regels valt dus niet te tornen. Het komt evenwel regelmatig voor dat een vierde speler ontbreekt en de andere drie toch heel graag willen spelen.
Kan dat en zijn daar spelregels voor?

Het is zonneklaar dat mahjong gemaakt is voor vier spelers. Vier geeft evenwicht aan het spel, er zijn vier winden, er is een vierkante muur. Vier geeft tegelijkertijd ook onrust aan het spel, want er zijn maar drie draken en maar drie soorten stenen. De vier spelers zullen elkaar dwars zitten als het om schoon spel gaat of om verdubbelingen door draken.
Als het spel aan gepast wordt voor drie spelers, verandert ook het karakter enigszins. Maar alles is beter dan helemaal geen mahjong spelen.

Spelen met z'n drieën - anno 2002
In Het Nieuw Mahjong Boek (geschreven in 2002) staan spelregels voor drie spelers en wat er aangepast moet worden:
Er zijn maar drie spelers: Oost, Zuid en West.
De noordenwinden en een complete kleur (de bamboes bijvoorbeeld) doen niet mee
Er zijn dus 96 stenen in het spel.
De muur bestaat uit een driehoek met zijden van 16 stenen, 2 hoog.
De dode muur telt 10 stenen.
Open chows zijn niet toegestaan, uitgezonderd voor een mahjong.
In de praktijk voldoen deze regels redelijk. Op mijn mahjongclub ontlopen de scores aan tafels met vier en tafels van drie niet veel. Maar het frustreert wel dat bij een tafel van drie niet alle bijzondere spellen mogelijk zijn, zoals de Dertien Wezen, de Windenslang en Hof van Peking.

Spelen met z'n drieën - anno 2017 e.v.
Met Jan Keevel, die voor hij zijn mahjongclub Pe-ling oprichtte, hartstochtelijk meespeelde bij de Groene Draak, voerde ik een discussie over zijn voorstel, waarbij wèl alle bijzondere spelen mogelijk zijn. Hij doopte dit spel voor drie spelers San má (spreek uit sen-maa), een naam die uit de riichi- en sichuan-hoek komt.

Voor San má zijn volgende aanpassingen nodig:
De spelers zijn Oost, Zuid en West; er is geen speler Noord.
Eenvoudige stenen van Tekens (2 t/m 8) doen niet mee.
Er zijn 3 muren van elk 18 stenen breed en 2 stenen hoog; deze 3 muren vormen een driehoek.
Open chows zijn niet toegestaan, behalve voor het maken van mahjong.
Er zijn 6 rondes: 3 windenrondes en 3 drakenrondes
De heersende wind is achtereenvolgens Oost, Zuid en West (E-S-W), daarna heersen de draken, achtereenvolgens Rood, Groen en Wit (C-F-P). De heersende wind/draak is dus achtereenvolgens: E-E-E/S-S-S/W-W-W/C-C-C/F-F-F/P-P-P.

In de drakenrondes is er geen heersende wind maar een heersende draak. In deze rondes is
een paar heersende draken: 2×2 punten waard (paar draken + paar draak van de ronde)
een pung heersende draken: 2×1 verdubbeling (pung draken + pung draak van de ronde)
Onveranderd:
Alle limietspelen en verdubbelingen zijn mogelijk.
In alle rondes betaalt en ontvangt Oost dubbel.
De dode muur telt 14 stenen.
Met drie spelers verloopt het spel veel sneller dan met vier spelers. Je kan sneller veel punten scoren. Daartegenover staat dat je bij winst slechts van twee andere spelers ontvangt. Bij verlies betaal je ook slechts aan twee spelers.

Met 3 spelers wordt gespeeld met 108 stenen.
72 stenen van Kringen (1 t/m 9) en Bamboes (1 t/m 9)
8 stenen van Tekens (1 en 9)
16 stenen van Winden
12 stenen van Draken
Zowel Jan Keevel als ik hebben proef gedraaid met San má en ons beiden beviel deze variant wel.
Dat niet alle tekens-stenen werden verwijderd zoals voorheen, maar dat tekens-1 en tekens-9 mee doen, vind ik een vondst, al hoewel ze in het spel zwak zijn en eigenschappen missen. Je kunt er niet mee chowen en je kunt ze nauwelijks gebruiken voor Zuiver Spel. Wel weer voor Enen en negens en voor Kop en Staart.

Wel discussieerden we over de lengte en de functie van de dode muur? Hoe lang moet die in deze variant zijn? 18, 16, 14, 12, 10 of 0 stenen?
Er zijn spelers, die graag zonder dode muur spelen. Jan en ik niet.
Volgens mij voorkomt de dode muur dat het spel niet al te rekenkundig wordt. De dode muur brengt onvoorspelbaarheid en stuwt mahjong richting kansspel. Je kunt het niet helemaal uit rekenen.
Je kunt het ook symbolisch zien. Je moet ook rekening houden met de doden. Zij hebben ook invloed, hoewel ze niets meer kunnen doen.
Hoeveel doden moesten het worden?
Jan dacht in eerste instantie aan 20 stenen en ik aan 10, opdat een spel niet al te kort gaat duren.
En omdat je niet mag chowen, ben je heel erg afhankelijk van die muur.

Het werden 14 stenen, net als bij spelen met z'n vieren.
Jan Keevel: ‘Zo is het ooit bedacht en het is een symbolisch aantal, dat moet je willen handhaven.
Niet voor niets: je speelt met 13 (= ongeluk), je wint met 14 (= geluk).’

Een complete partij San má bestaat uit 6 rondes van 3 spellen en dat halen de ervaren spelers bij Pe-ling. Conform NTS draait de wind altijd door, remise of niet. Jan heeft het precies uitgerekend: per spel krijgt een speler gemiddeld 18,3 beurten. In totaal krijgt elke speler 330 beurten.

---

9 Sichuan Mahjong (Bloody Mahjong)

Jan Keevel vraagt aan schrijver Jelte Rep: ‘Heb je je wel eens verdiept in Sichuan mahjong?’
‘Ik weet al niet meer wat de aanleiding is geweest, maar ik heb het een en ander uitgezocht over Sichuan mahjong. Ik heb het een en ander samengevat in een document. Misschien vind je het ‘nice to know’.

Jelte Rep:
Zeker, ‘nice to know’. Het stikt evenwel van de mahjongspelregels. Daar zou je een boek over kunnen schrijven en er zitten vaak leuke dingen tussen.
Ik streef er evenwel naar onze spelregels te bewaken tegen veranderingen. De regels van andere spellen, schaken, dammen, bridge etc worden nooit veranderd. Alleen mahjong roept begeerte op om spelregels te veranderen. Gek is dat. Het invoeren van nieuwe varianten heeft het Nederlandse mahjongwereldje behoorlijk verdeeld en opgehitst.

Jan Keevel:
Ach, Mahjong is net kaarten (welk een toeval). Met speelkaarten kun je meerdere spellen spelen: klaverjassen, hartenjagen, bridgen, jokeren, gin, rummy, e.v.a.. Zo zie ik de mahjongstenen ook. Je kunt er vele spellen meespelen: Klassiek, NTS, MCR, RCR, SBR, e.v.a. Ik ben het met je eens, binnen zo’n spelsoort moet je niet teveel willen (blijven) veranderen (vgl NTS 2002 – 2009; de laatste is gelukkig weer af geserveerd). Ik heb al moeite met twee soorten klaverjassen (Amsterdams vs Rotterdams).
Eigenlijk is NTS al een stapje van Klassiek Mahjong af (uitgaande van de klassieke regels in de boekjes uit de jaren ’70/’80). Niets mis mee. Het is ook een spelsoort. Klaverjassen moet je niet met hartenjagen vergelijken. NTS niet met … (noem maar op)
In de kaartwereld is er ook een verscheidenheid, bridge en klaverjassen in verenigingsvorm, vele andere spelsoorten vooral thuis. In de mahjongwereld (feitelijk ook een kaartspel) in de thuiswereld naar verwachting veel 1970/1980-(familie)regels, in verenigingsvorm NTS, RCR, MCR. (En dan beperk in me tot NL)
Ruim een jaar geleden heb ik MCR “bestudeerd” … dat is mijn spel niet. Het grappige van SBR vind ik de totaal andere benadering (net zo groot als het verschil tussen jokeren en hartenjagen).

---

10 Hoeveel punten kun je scoren?

Hoeveel punten kun je halen bij NTS, als er geen limiet van 2000 punten zou zijn? Leden van het Hilversumse mahjonggenootschap De Groene Draak probeerden het uit te vinden.

In het Recordboek van het Hilversumse mahjonggenootschap De Groene Draak staat opgetekend dat er op die club meer dan eens een mahjong is gemaakt met acht verdubbelingen. Is dat het absolute record? Hoeveel verdubbelingen zijn mogelijk, vroegen de Groenen zich af? En hoeveel punten levert dat dan op?

Op 4 april 2007 maakte Huib van Santen dit spel:


Dat leverde acht verdubbelingen op:
1 x Kleine winden
1 x Pungen/kongen
1 x Pung rode draken
1 x Pung heersende wind
1 x Pung eigen wind
3 x Zuiver spel
Huib had 48 basispunten. Acht verdubbelingen leverde hem 12.288 punten op.
Hoeveel meer verdubbelingen zijn mogelijk, is dan de onvermijdelijke vraag.

Joost van Doorne deed enkele pogingen.
De uitdaging is dat je limietspellen moet vermijden, die zijn immers maar 2000 punten waard.
Na enkele pogingen kwam Joost met de volgende winnende hand:


Mahjong gemaakt door Oost, met kong op kong en verborgen schat.

Dat leverde 15 verdubbelingen op, namelijk: 1 x Drie kleine draken 1 x Heersende wind 1 x Eigen wind 1 x Kong groene draken 1 x Pung rode draken 1 x Vier pungs/kongs 2 x Verborgen spel 2 x Kong op kong 2 x Drie dichte kongs 3 x Zuiver spel

De basispunten bedragen 132 punten: 20 Mahjong 32 Dichte kong winden 32 Dichte kong winden 32 Dichte kong draken 8 Dichte pung draken 2 Paar draken 2 Voltooien paar 2 Enig mogelijke steen 2 Winnende steen van de muur

132 keer 15 verdubbelingen is 4.325.376 punten!
Het absolute record? Kun jij dit verbeteren?

---

11 Zelf een mahjongtafel maken

Een goeie mahjongtafel – hoe ziet die eruit? Deze vraag legden we voor aan Sjef Strik, die voor het eerste Europese Mahjong Kampioenschap van 2005 maar liefst 14 tafelbladen maakte. Een expert dus.Volgens Sjef bestaat de ideale mahjongtafel uit een glad oppervlak met opstaande randen, zodat je gemakkelijk een muur kunt bouwen en je stenen niet snel van de tafel afschuiven. De ideale afmetingen, inclusief de opstaande randen, zijn dan 94 x 94 cm. Als je niet al te onhandig bent, kun je zo’n tafelblad zelf maken. Hier zijn de instructies van Sjef.

Benodigdheden:

multiplexplaat: 920 x 920 mm
folie: 920 x 920 mm
horregaas: 920 x 920 mm
4 houten latten: 94 x 64 x 32 mm (l x b x h)

Materiaal:
Het mahjongtafelblad bestaat uit vier lagen: een vierkante plaat multiplex, dan een laag geluidsdempende folie, daarna horregaas en tenslotte de vier houten randen.

Afb. 1: Een Mahjongtafel in onderdelen

A. Multiplex
Multiplex is wat duurder in aanschaf dan MDF of spaanplaat, maar is wel lichter en beter bewerkbaar.

B. Folie
De geluiddempende folie is hetzelfde materiaal waarmee zwartgoed artikelen zoals tv’s of dvd-spelers worden verpakt. Het kan lastig worden om de folie per meter aan te schaffen. Niet elke bouwmarkt verkoopt dit materiaal en bij de Praxis waar ik het gekocht heb was het alleen per rol van 15 meter te koop (aangezien er 14 opzetbladen gemaakt moesten worden kwam dit goed uit en is uiteindelijk al het materiaal gebruikt). Deze rollen worden bij bovengenoemde bouwmarkt onder de naam “Ondervloerrol” verkocht en worden gebruikt bij het leggen van laminaatvloeren.

C. Horregaas
Het horregaas levert geen problemen op aangezien je dit op elke lengte kunt kopen (zit namelijk meestal op een rol waarbij je zelf de lengte kunt bepalen en afknippen).

D. Houten randen
In de houten omlijsting kun je een sleuf aanbrengen om fiches of om schrijfgerei neer te leggen.

Werkwijze
Nadat de multiplexplaat op maat is gezaagd bevestig je met een nietapparaat de folie en het horregaas strak op de multiplexplaat. Zorg ervoor dat je niet niet op de plaatsen, waar de sleuven in de omlijsting komen te zitten.
Zorg ervoor dat de beschermfolie en het horregaas de multiplexplaat volledig dekt. Het materiaal dat over de multiplexplaat valt kun je met een schaar afknippen.
Voor de houten omlijsting zijn vier vuren houten latten gebruikt, deze dienen aan beide zijden verstek worden gezaagd. Aan één zijde dient een rechthoek (54 mm x 18 mm) aan materiaal worden uitgefreesd, zie tekening. Let op dat de sleuf niet breder wordt dan 36 mm, zodat er voldoende hout overblijft om het horregaas vast te klemmen.

Afb. 2: Na het wegfrezen blijft er een rand staan van 10 mm breed en 18 mm hoog. Het donkere deel is weggefreesd. Daarin is een sleuf voor fiches en/of pen gemaakt.

De houten latten kunnen met de hand of schuurmachine wordt geschuurd. Met een schuurmachine gaat het sneller en worden de latten goed glad. Ik heb schuurpapier gebruikt met een grofheid van P120 (fijn). De latten kun je schilderen, blanke lakken, beitsen of onbewerkt laten.

Tot slot worden de latten op de multiplexplaat gelegd en aan de onderzijde vastgezet met spaanplaatschroeven, drie aan elke kant. Hierbij heb ik rekening gehouden met de sleuf aan de bovenzijde.

Nu hoef je nog maar een ding te regelen, namelijk dat je drie spelers met de stenen hebt klaar zitten om het opzetblad in te wijden. Veel speelplezier!

Aldus Sjef Strik.

Heb je geen tijd, geen zin of wat dan ook om een mahjongtafel te maken, dan kun je natuurlijk ook zo’n handige opklapbare mahjongtafel kopen.

---

12 Hoeveel punten voor Pe-ling eet cake?

Vraag:
Je hebt een wachtend spel, je wacht op een sluitpaar met Bamboe-1. Je kunt dus winnen met Bamboe-1 maar ook met Pe-ling eet cake.
Als je de spelregels zwart-wit leest, dan geen punten krijgt voor enig mogelijke steen. Immers, zowel Bamboe-1 als Kringen-1 levert Mahjong op.
Of is dat TE zwart-wit?

Antwoord:
De vogel eet cake is een idiotie van een oude, machtige Chinees en moet ook als zodanig behandeld worden.
Zijn uitspraak ontbeert iedere logica. Hij kon niet tegen zijn verlies en bedacht ter plaatse een mooie (dat wel) smoes. Kringen-1 komt als het ware uit de hemel vallen.
Deze eigenzinnige situatie levert 10 punten op, dat is dus inclusief sluitpaar en enig mogelijke steen. Wel kun je nog 2 punten krijgen voor zelf gepakt.
Is het bamboe-1 dan is er geen smoes nodig en gelden de normale regels. Dus 2 punten voor enig mogelijke steen, 2 punten voor sluitpaar en evt. 2 punten vopr zelf gepakt.
Gek, maar wel leuk.

Voor het bepalen van (dubbel)schoon of zuiver spel wordt de combinatie Pe-ling eet Cake gezien als een paar van Bamboe-1.